Khám phá kết cấu bộ vì kèo nhà thờ - từ đường
Khi thiết kế nhà thờ - từ đường, các kết cấu bộ vì kèo sẽ được kết hợp với nhau để tạo ra bộ khung vững chắc cho ngôi nhà. Dựa trên quy mô diện tích , chúng ta sẽ có thiết kế kiến trúc phù hợp với cấu trúc kết cấu văn hóa từng vùng miền.
Phân biệt kết cấu kẻ truyền và trồng rường
Kết cấu bộ khung gỗ
Đặc biệt, tạo hình của bộ khung gỗ cũng chính là điểm nhận diện đặc trưng giữa kiến trúc Trung Quốc và Việt Nam. Trải qua hàng nghìn năm hình thành và điều chỉnh, hai quốc gia đã tự tạo ra cho mình những bộ khung gỗ đặc trưng. Thoạt nhìn, ta cảm thấy hai bộ khung gỗ cũng giống nhau vì cùng được chia thành từng hàng cột từ trong ra ngoài, tạo thành các gian nhà đối xứng, cùng được lắp ghép bằng các liên kết mộng – chốt, và đều được gọi chung là kiểu Kết cấu “chồng rường”, các thanh rường chồng lên nhau để cùng đỡ cho hệ đòn tay giữ bộ mái.
Tuy nhiên, hệ kết cấu gỗ của Trung Quốc được định hình rõ nét bằng hệ “Chồng rường – Đấu củng” với những Đấu củng vươn dài từ đầu cột ra hai bên để đỡ cho hệ mái và mái đua hàng hiên. Với kết cấu bộ khung gỗ vươn cao bề thế, hệ Đấu củng cũng được vươn xa không ngừng, và có thể được tạo hình và chịu lực cả hai phương dọc và ngang nhà.
Ngược lại, bộ kết cấu gỗ người Việt thường không vươn cao mà thấp đậm hơn. Về nguyên lý làm việc, hệ vì kèo nóc (Vì nóc) giữa đỉnh mái cũng là hệ vì Chồng rường tương tự như hệ vì nóc Trung Quốc. Tuy nhiên, thay vì sử dụng hệ Đấu củng, vì kèo các hàng cột ngoài của Việt Nam sử dụng hệ Vì nách mô phỏng lại hệ vì nóc, và hệ Kẻ truyền, Bẩy chạy dọc theo dốc mái để tận dụng tối đa chiều cao thông thủy của lòng nhà. Tùy vào quy mô của công trình, số hàng cột mà ông cha ta có thể phối hợp các hệ vì nào cho phù hợp
Kết cấu bộ khung gỗ
Đặc biệt, tạo hình của bộ khung gỗ cũng chính là điểm nhận diện đặc trưng giữa kiến trúc Trung Quốc và Việt Nam. Trải qua hàng nghìn năm hình thành và điều chỉnh, hai quốc gia đã tự tạo ra cho mình những bộ khung gỗ đặc trưng. Thoạt nhìn, ta cảm thấy hai bộ khung gỗ cũng giống nhau vì cùng được chia thành từng hàng cột từ trong ra ngoài, tạo thành các gian nhà đối xứng, cùng được lắp ghép bằng các liên kết mộng – chốt, và đều được gọi chung là kiểu Kết cấu “chồng rường”, các thanh rường chồng lên nhau để cùng đỡ cho hệ đòn tay giữ bộ mái.
Tuy nhiên, hệ kết cấu gỗ của Trung Quốc được định hình rõ nét bằng hệ “Chồng rường – Đấu củng” với những Đấu củng vươn dài từ đầu cột ra hai bên để đỡ cho hệ mái và mái đua hàng hiên. Với kết cấu bộ khung gỗ vươn cao bề thế, hệ Đấu củng cũng được vươn xa không ngừng, và có thể được tạo hình và chịu lực cả hai phương dọc và ngang nhà.
Ngược lại, bộ kết cấu gỗ người Việt thường không vươn cao mà thấp đậm hơn. Về nguyên lý làm việc, hệ vì kèo nóc (Vì nóc) giữa đỉnh mái cũng là hệ vì Chồng rường tương tự như hệ vì nóc Trung Quốc. Tuy nhiên, thay vì sử dụng hệ Đấu củng, vì kèo các hàng cột ngoài của Việt Nam sử dụng hệ Vì nách mô phỏng lại hệ vì nóc, và hệ Kẻ truyền, Bẩy chạy dọc theo dốc mái để tận dụng tối đa chiều cao thông thủy của lòng nhà. Tùy vào quy mô của công trình, số hàng cột mà ông cha ta có thể phối hợp các hệ vì nào cho phù hợp
Một số hệ Vì nóc phổ biến trong kiến trúc gỗ Việt Nam
Như vậy, bộ khung gỗ Việt Nam nhìn chung thấp bé, vừa với tỉ lệ con người, và các bộ vì được chuyển đổi, sắp xếp linh hoạt tùy nhu cầu sử dụng chứ không theo một công thức cố định.
Ngoài ra, bộ Vì nóc Việt Nam cũng được chuyển đổi với nhiều biến thể đa dạng từ Bắc vào Nam, tiêu biểu là các hệ vì nóc Chồng rường, Chồng rường – Giá chiêng, Chồng rường – Kẻ truyền ở miền Bắc; hệ vì nóc Chồng rường – Giả thủ, Giao nguyên ở miền Trung, và hệ vì nóc Giao nguyên – Trụ đội ở miền Trung và Nam Bộ.
Dựa trên quy mô diện tích mà đơn vị tư vấn Lê Gia sẽ đưa ra thiết kế kiến trúc với cấu trúc kết cấu văn hóa phù hợp nhất với từng vùng miền. Ngoài ra vẫn sẽ đảm bảo được các kết cấu được kết hợp với nhau để tạo ra bộ khung vững chắc cho ngôi nhà từ đường - nhà thờ.
Ngoài ra, bộ Vì nóc Việt Nam cũng được chuyển đổi với nhiều biến thể đa dạng từ Bắc vào Nam, tiêu biểu là các hệ vì nóc Chồng rường, Chồng rường – Giá chiêng, Chồng rường – Kẻ truyền ở miền Bắc; hệ vì nóc Chồng rường – Giả thủ, Giao nguyên ở miền Trung, và hệ vì nóc Giao nguyên – Trụ đội ở miền Trung và Nam Bộ.
Dựa trên quy mô diện tích mà đơn vị tư vấn Lê Gia sẽ đưa ra thiết kế kiến trúc với cấu trúc kết cấu văn hóa phù hợp nhất với từng vùng miền. Ngoài ra vẫn sẽ đảm bảo được các kết cấu được kết hợp với nhau để tạo ra bộ khung vững chắc cho ngôi nhà từ đường - nhà thờ.